باردیگر دست روزگار مردی فرهیخته و بزرگ را از پیشمان برد و جامعه علمی کشور را در این غم به سوگواری نشاند . پروفسور رمضانیان پور ملقب به پدر علم بتن ایران گذشته از ابعاد ملی و خدمات داخلی، در سطح جهانی هم اندیشمندی صاحب نام بود .از اوایل قرن بیستم تا کنون بزرگترین سازه‌های جهان، هم‌چون آسمان خراش‌ها، برج‌ها و پل‌ها با بتن ساخته می‌شوند تا از استحکام لازم در کاربری و حوادث طبیعی احتمالی برخوردار باشند. اما تا حدود همین بیست سال پیش، همواره یک خطر عظیم این سازه‌ها را تهدید می‌کرد که بعدا به نام «سرطان سیمان» معروف شد و حتی متخصصین بتن در کشورهای پیش‌رفته هم برای آن راه حل مناسبی نداشتند. تَرَک‌هایی که به مرور زمان در دیواره این بناها شکل می‌گیرد و زمینه‌ساز انهدام آن‌ها می شود! خوش‌بختانه بزرگ مردی که این خطر را جدی گرفت و برای آن راه علاج بسیار خوبی یافت، کسی نیست جز یکی از افتخارات کشور عزیزمان؛ پروفسور رمضانیان پور ملقب به پدر علم بتن ایران .
علی اکبر رمضانیان پور در سال 1330 در محله قلمستان تهران چشم به جهان گشود. بیش از سه سال نداشت که پدرش به دلیل سکته قلبی مقابل دیدگان او دار فانی را وداع گفت. پس از آن، او در دامان پر مهر مادری تنها بزرگ شد در حالی که به گفته خودش با نبود امکانات، ساخت خانه های کاه‌گلی؛ تفریح و بازی‌اش محسوب می‌شد. در سال 1341 زمین لرزه عظیمی بوئین زهرا را با خاک یکسان کرد و خرابی‌هایی که به دلیل بافت سست مصالح، تلفات زیادی برجای گذاشت؛ از چشم تیز بین این بچه یازده ساله پنهان نماند. او تحصیل مدرسه را با موفقیت و رتبه ممتاز به پایان رساند. اما در انتخاب رشته دانشگاهی مردد بود که سفری تفریحی به شیراز –به اتفاق دوستان- نه تنها تفکر، بلکه زندگی او را متحول کرد. در شیراز و در بازدید از بناهای تاریخی و مقبره شاعران نام‌دار، علی اکبر مبهوت معماری اصیل ایرانی شد و برای تحصیلات دانشگاهی، رشته راه و ساختمان را برگزید. از سال 1349 تا 54 او موفق شد به شکل پیوسته، مدرک کارشناسی ارشد خود را از مدرسه عمران دانشگاه امیر کبیر (پلی تکنیک) دریافت کند. سپس برای ادامه تحصیل راهی آمریکا شد. اما با فرارسیدن دوران انقلاب، درس را نیمه‌کاره رها کرده و به ایران بازگشت. پس از انقلاب فرهنگی که در محدوده سالهای 59 تا اوایل 61 منجر به تعطیل دانشگاه‌های ایران شده بود، ادامه تحصیل دانشجویان بلاتکلیف؛ مشکلات آموزشی خاصی را پدید آورده بود و تنها، یک مدیر توان‌مند می توانست به شرایط آنان سر و سامان دهد. از این‌رو علی اکبر رمضانیان پور به ریاست دانشکده عمران دانشگاه امیر کبیر منصوب شد و با اقداماتی مثبت، در شیوه ساز و کار دانشکده؛ ثابت کرد مدیری موفق است. اما علی اکبر به دنبال مدیریت نبود. او که تشنه کسب علم بود، در زمستان 1362 همراه با اولین گروه دانشجویان بورسیه پس از انقلاب، راهی انگلیس شد و در دانشگاه معتبر لیدز به ادامه تحصیل پرداخت و در همان ایام هم کار مهمی را به انجام رسانید. سیمان، که خود از بخش‌هایی از خاک شکل می گیرد؛ مهمترین ماده سازنده بتن است و در سطح جهانی همواره برای بهبود کیفیت آن تلاش‌هایی صورت می‌گیرد. به درخواست علی اکبر که می‌دانست خاکِ دامنه رشته کوه البرز چه ویژگی‌های ارزشمندی دارد، از ایران 300 کیلوگرم تراس -که خاک حاصل از قرن ها فرسایش سنگ‌های آتشفشانی است- به انگلیس فرستاده شد و او توانست با غربال‌گری و تفکیک ذرات ریز و درشت خاک، سیمانی با کیفیت متفاوت بسازد در حالی که پیش از او کسی متوجه اهمیت این تفکیک نشده بود.
سال 1366 علی اکبر با مدرک دکترای راه و ساختمان به کشور بازگشت و به ریاست دانشکده عمران امیر کبیر منصوب شد ولی تدریس و تحقیق همچنان علاقه اصلی او بود. او به مطالعات خود ادامه می داد و مقالات علمی معتبری می‌نوشت که در مجلات مطرح جهانی به چاپ می‌رسید. اما فرصت مطالعاتی سال 1376 در کانادا برای دکتر رمضانیان پور از اهمیت خاصی برخوردار بود و علاوه بر تدریس در دانشگاه اوتاوا، دو دست‌آورد مهم را نیز برایش در پی داشت.نخست این‌که پس از مدت‌ها مطالعه و تحقیق در مورد ساختار بهینه سیمان، موفق شد کتابی را با عنوان «خاکسترهای بادی» به زبان انگلیسی منتشر کند. دوم، به «سرطان سیمان» توجه جدی کرد و دریافت با استفاده از همان تراسِ رشته کوه البرز، می‌توان بتنی ساخت که تَرَک نخورد و سازه‌های بزرگ را با خطر مواجه نسازد. نباید از یاد برد که در آن ایام، حدود یکصد پروژه عظیم عمرانی در کشور در دست ساخت بود و ایران در بین کشورهای جهان دومین جایگاه سد‌سازی را داشت. استفاده از سیمان‌های موجود، می توانست طی چند دهه؛ بدنه سدها را با خطر جدی مواجه سازد و کیست که نداند انهدام یک سد چه فاجعه‌ای را در منطقه به دنبال خواهد داشت؟
دکتر رمضانیان پور به ایران بازگشت و گرچه متقاعد کردن وزیر نیرو چندان سخت نبود، ولی مشاورین خارجی سد کارون 3 مثل همیشه؛ برتری تکنولوژی چشم آبی‌ها را قطعی می دانستند. بنابراین به آسانی حاضر نبودند فرمول بتن جدید دکتر را بپذیرند که با استفاده از سیمان ساخته شده از خاک البرز طراحی شده بود. دکتر رمضانیان پور اما، به حاصل سال‌ها مطالعه، تحقیق و پژوهش میدانی خود باور داشت و خوش‌بختانه، سرانجام مسئولین امر هم به او و دست‌آوردش روی خوش نشان دادند. در نهایت پس از طی اولین ساخت و سازها در طبقات زیرین سد کارون 3 فرمول دکتر خود را این‌گونه اثبات کرد: «نتیجه‌اش عالی است!»
از آن پس دکتر علی اکبر رمضانیان پور به یک پای ثابت در تمام پروژه‌های عظیم ساخت و ساز ملی مبدل شد. او در احداث بیش از 100 بنای مهم از جمله پل لالی، سد کرخه، اسکله شهید رجایی، فرودگاه امام خمینی، برج میلاد و پل صدر تهران حضوری تعیین کننده داشت. آن‌چنان که نمی‌توان از آثار ارزنده خدمات وی، در عرصه نوآوری سازه‌های بتنی کشور چشم پوشی کرد. هم‌چنین گفتنی است دکتر رمضانیان پور تا کنون 21 اختراع نیز در زمینه بتن و دستگاه‌های افزایش کیفی سیمان به نام خود ثبت کرده است.
جالب است بدانیم گذشته از ابعاد ملی و خدمات داخلی، دکتر رمضانیان پور؛ در سطح جهانی هم اندیشمندی صاحب نام است: از چاپ مقالات متعدد در نشریات مهم بین‌المللی و سخنرانی در همایش‌های مرتبط با سیمان و بتن گرفته تا تدریس و فعالیت‌های علمی و پژوهشی در جایگاه استاد مهمان در دانشگاه یاماگوچی ژاپن (سال 2000) و دانشگاه تورنتو (سال 2008) و دریافت عنوان پروفسوری. اما در کنار همه این‌ها، نگارش کتاب «مواد جایگزین در سیمان» به سفارش انتشارات اشپرینگر -از معتبرترین انتشارات تخصصی جهان- به راستی برگ زرینی در کارنامه دکتر رمضانیان پور و افتخاری برای کشور ما محسوب می‌شود. چرا‌‌که در حال حاضر، این کتاب از منابع ارزشمند تدریس در دانشگاه‌های بزرگ جهان به‌شمار می آید.
از دیگر افتخارآفرینی های دکتر رمضانیان پور می توان به این نمونه‌ها اشاره کرد:
دانشمند برتر عمران جهان در سال 2007 به انتخاب کشور انگلیس
انتخاب به عنوان دانشمند برتر بتن از سوی آمریکا در سال 2009
دریافت جایزه ویژه تحقیقات دوام بتن در سال 2009 از انجمن جهانی بتن در اسپانیا
دریافت جوایز متعدد و نیز عضویت در هیئت داوری نشریات تخصصی بین‌المللی
عضویت در فدراسیون بین‌المللی بتن از سوی کشور ایران
عضویت در انجمن بتن امریکا، انجمن تعمیرات، کمیسیون سدهای بزرگ جهان و…
با همه این افتخارات و خدمات، چه جای تردید که امروزه روز؛ پرفسور علی اکبر رمضانیان پور را به عنوان پدر علم بتن در ایران بشناسیم و به وجودش سرافراز باشیم. مردی که علیرغم دعوت‌های مکرر از سوی دیگر کشورها برای مهاجرت و زندگی مملو از امکانات، بودن و خدمت کردن به ایران را بر همه چیز مقدم می داند. او به دانشجویانش هم سفارش می کند در کشورهای پیشرفته ادامه تحصیل دهند اما برای زندگی و خدمت، به میهن بازگردند. شعار همیشگی دکتر این است: برای جذب سرمایه و ثروت، باید صادرات نفت را کنار گذاشت و در مقابل، به خاک روی آورد و به کار و تلاش فراوان پرداخت. در زمینه بهبود دایمی کیفیت سیمان نیز دکتر معتقد است از تمام عناصر ممکن می توان سود برد اما آن‌چه در ایران یافت می شود همواره اولویت دارد.
شاید دیدار با پدر علم بتن ایران، برای یکایک ما به آسانی مقدور نباشد. اما در هر کجای میهن پهناورمان که زندگی کنیم، حتما بنایی عظیم از بتن وجود دارد که می توان نشانی از توان‌مندی و نقش سازنده دکتر رمضانیان پور را، در احداث و استحکام آن یافت. بیائید راه دور نرویم: برج میلاد تهران نمونه شناخته شده‌ای از این بناها است.

روحش شاد یادش گرامی

انجمن صنفی تولید کنندگان مواد شیمیای صنعت ساختمان این ضایعه غمبار را به تماملی عزیزان تسلیت عرض مینماید

26 اردیبهشت 1400